Ankiety to jedne z najczęstszych metod pozyskania wyników badań np. do pracy licencjackiej czy magisterskiej. Wiele osób myśląc o ankiecie uważa że jej przygotowanie jest bardzo proste, a opracowanie wyników nie stanowi problemu. Zarówno w pierwszym jak i drugim przypadku wiele osób się myli i może zastawić na siebie pułapkę. W poniższym artykule postaramy się przedstawić w jaki sposób należy podejść do przygotowania ankiety oraz jakich błędów unikać.
-
Trzymać się celu
Podczas projektowania ankiety należy się zastanowić jakie informacje chcemy pozyskać od naszych respondentów. Dlatego warto przygotować sobie które chce się uzyskać z ankiety i uporządkuj je według ważności. Zawsze należy pamiętać że ankietowanemu łatwiej będzie wypełnić kruszą ankietę, a nam łatwiej ją będzie wprowadzić do komputera. Ponadto ograniczy się w ten sposób ilość pytań, które w rzeczywisty sposób nie przydadzą się do opracowania.
-
Jakość pytań
Pytania muszą być sformułowane w jasny i precyzyjny sposób oraz powinny być krótkie. Ważne jest aby unikaj terminów specjalistycznych, które mogą być niejasne dla ankietowanych. Ponadto pytania nie mogą sugerować odpowiedzi – wartościowe są tylko obiektywne informacje. Układ pytań w ankiecie powinien rozpoczynać się od pytań ogólnych (opisującej respondenta), a następnie przechodzić w pytania szczegółowe. Pozwoli to pogrupować pytania w bloki o podobnej tematyce. Każde kolejne pytanie powinno wynikać z poprzedniego.
-
Typ pytań
Ważne jest aby zachować zasadę "jednego pytania - jednej odpowiedzi", pozwoli to na uniknięcie sytuacji kiedy respondent nie będzie wiedział dokładnie o co chodzi w pytaniu.
Warto pamiętać że jest możliwość zadawania pytań otwartych i zamkniętych. To pierwsze należy stosować w przypadku parametrów dotyczących ścisłych informacji z zakresu skal ilorazowych lub porządkowych (wiek, masa ciała, wzrost, czas trwania choroby), a pytania zamknięte do cech ściśle określonych i jednoznacznych (płeć, rodzaj choroby, posiadanie psa). Ponadto zawsze jeśli jest możliwość powinno się stosować pytania w skali porządkowej (np. od "zdecydowanie nie" do "zdecydowanie tak" co daje 5 poziomów, lub skala od 0 do 10).
-
Wygląd kwestionariusza i komfort odpowiadających
Tam gdzie jest to możliwe lepiej zastosować tabele zbierające pytania w odpowiednie bloki lub przedstawianie skal w postaci rysunków (np. analogowa skala poziomu bólu VAS). Należy pamiętać żeby nie wymuszać odpowiedzi zawsze dając ankietowanemu opcje neutralne „nie wiem” / „trudno powiedzieć” / „nie pamiętam”, a w szczególnych przypadkach dotyczące np. pytań osobistych bądź intymnych „odmowa odpowiedzi”. W przypadku pytań wielokrotnego wyboru warto dodać opcję „żadne z powyższych”.
-
Test ankiety
Gdy już ankieta będzie przygotowana ważne by przetestować ją na kilku osobach. Może okazać się, że niektóre rzeczy są niezrozumiałe dla osób wypełniających. Pozwoli to na wprowadzenie niezbędnych poprawek.
Dobre strony tej metody |
Zagrożenie związane z metodą |
| możliwość uzyskania odpowiedzi od dużej grupy osób w stosunkowo krótkim czasie
możliwość liczbowego przedstawienia i łatwiejszej analizy wyników możliwość wykorzystania narzędzi do ankiet internetowych łatwiejsze porównywanie wyników z badań prowadzonych w różnych miejscach/w różnym czasie krótszy czas, jaki musi poświęcić respondent niż w przypadku wywiadu |
nie jest łatwe ułożenie dobrych, precyzyjnych pytań do ankiety, które będą odpowiadały na bardziej złożone pytania badawcze
brak możliwości zagłębienia się w temat, wyciągnięcia bardziej złożonych informacji, dopytania respondenta, ew. wytłumaczenia niezrozumianych pytań przypadku ankiet internetowych mały zwrot, przypadkowość, brak kontroli nad tym, kto i jak wypełnia ankietę
|